پایاننامههای علوم پزشکی کاربردیتر هستند

به گزارش گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»، پایان نامه، پژوهشی بزرگ مقیاس در راستای شناسایی، ریشه یابی و حل مسائل مختلف است و اساس آن را پرسش و پاسخ تشکیل می دهد.
 

پایان نامه های دانشجویی بر اساس بنیادین و کاربردی بودن آنها دسته بندی می شوند؛ محتوای پژوهش های پایه، معرف وجود مشکلات است؛ اما پایان نامه های کاربردی معضلات جامعه بشری را ریشه یابی می کنند و به ارائه راه حل های موشکافانه برای برطرف کردن آن می پردازند.
 

سه ضلع مثلث پایان نامه نویسی را دانشجو، استاد راهنما و اساتید داور تشکیل می دهند.
 

یک پایان نامه از 15 بخش و عنصر، شامل اهمیت موضوع، پیشینه پژوهش، طرح سوال، مراحل پژوهش، جامعه مطروحه، ابزار گرد آوری داده ها، روش های آزمون، محدودیت پژوهش، تحلیل، نتیجه گیری، ساختار ارائه گزارش، آیین نگارش، منابع و ماخذ، پیوست ها و نظر کلی تشکیل می شود.
 

بررسی این موضوع که پایان نامه ها در چه مقیاسی توانسته اند باعث ایجاد تحول در جامعه «درحال گذر» ایران شوند مسئله ای است که طی سالیان اخیر توجه بسیاری از مسئولان امر، دانشگاهیان و نهاد های اجرایی را به خود معطوف کرده است.
 

در سال 1980 یک تیم متخصص از کشور مالزی با سفر به ایران، نظام آموزشی کشورمان را مورد تحلیل و بررسی قرار دادند؛ کارشناسان مذکور اذعان داشتند؛ الگوی علم آموزی در جمهوری اسلامی، سیر زودبازده و پر باری را طی کرده است، پس از وقوع انقلاب و تلاش دولت برای ریشه کن کردن بی سوادی، طلیعه  چراغ علم در مدت کوتاهی سایه جهل را حتی در دورترین نقاط کشور زدود؛ اما نقص بزرگ این شیوه آموزشی بی مهری به پایان نامه ها و عدم بهره وری از تحقیقات دانشجویی در متن جامعه است.
 

در حال حاضر، کشور مالزی با پیاده کردن نظام آموزش ایران در مدارس و دانشگاه های مالیایی و اصلاح نقیصه های آن به الگوی کشورمان در توسعه یافتگی مبدل شده است.
 

علارغم آنکه ایران همزمان با کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی، مالزی و اندونزی در مسیر توسعه پایدار گام نهاد، با وجود داشتن پتانسیل های بالایی از انرژی و منابع انسانی تا به این تاریخ ره به جایی نبرده است و به عبارت دیگر «در توسعه نیافتگی شهره شده ایم».
 

به راستی ریشه این معضل در کجاست؟ دولتمردان، دانشگاه ها را مورد اتهام قرار می دهند و بی بار بودن محصولات علمی در دانشگاه را دلیل زنگ زدگی چرخ توسعه در کشورمان می دانند از سوی دیگر نظام آموزش عالی، بی مهری دولت را دلیل انباشته شدن وجب ها خاک بر روی پروژه ها و تحقیقات دانشجویان در انبارها می شمارند.
 

دست پژوهشگر برای خلق موضوعات نوآورانه در حیطه علوم تجربی باز است
 

علی اشرف مهرابی در این خصوص گفت: موضوعیت و نوآوری پایان نامه ها به حوزه های شش گانه؛ علوم انسانی، فنی و مهندسی، هنر و معماری، علوم پایه و علوم پزشکی بستگی دارد.
 

مدیر آموزش دانشگاه ایلام ادامه داد: در این میان، علوم انسانی سخنان بسیاری برای گفتن دارد. مشکل اصلی جامعه بشری بحران انسانیت است، علم جدید انسان را رها کرده است و به افزایش اسباب زندگی وی می پردازد، مقام معظم رهبری در بیاناتشان تاکید ویژه بر گرایش علوم انسانی دارند.
 

وی بیان کرد: کیفیت پایان نامه به مطالبه گر بودن دانشجو، حساسیت مدیران گروه ها، توجه اساتید مشاور، رتبه و پایگاه علمی دانشگاه ها بستگی دارد.
 

مهرابی با اشاره به مشکلات محققان در دانشگاه ها تصریح کرد: عدم حمایت ارگان های اجرایی و نخ نما بودن موضوع پروژه ها تنها جزئی از موانعی هستند که در پیش روی محققان قرار دارند، نباید فراموش کرد که برخی از تحقیقات دانشجویان ایرانی مربوط به علم 40 سال پیش دنیاست، آیا این پژوهش هایی که تاریخ مصرف آنها رو به انقضا رفته می تواند در بیرون از مرزهای کشورمان مقبولیت داشته باشند؟
 

مدیر آموزش دانشگاه ایلام ادامه داد: هدف نظام آموزش عالی در مطالبه پایان نامه از دانشجویان کارشناسی، آشنایی آنها با انجام روش های تحقیق است، معمولا پایان نامه های کارشناسی نوآوری ندارند و مشق دانشجویان این مقطع برای ارتقا به مراتب بالاتر محسوب می شوند؛ اما با این حال، برخی از دانشجویان لیسانس بسیار خلاق و توانمند هستند و اگر نتیجه کارهای تحقیقاتیشان در دنیای عینی پیاده شود قابلیت رفع بسیاری از معضلات جامعه ی بشری را خواهند داشت.
 

وی افزود: در حیطه علوم آزمایشگاهی و تجربی به دلیل گسترده بودن میدان علم، دست پژوهشگر برای تولید پایان نامه های نوآورانه باز است؛ اما نباید فراموش کرد که واحدهای پژوهشی دانشگاه ها زیر نظر سایر ارگان ها هدایت می گردند به عنوان مثال تحقیقات رشته کشاورزی زیر نظر سازمان تحقیقات کشاورزی سرو سامان داده می شوند.
 

مهرابی خاطرنشان کرد: اگر در کشور ما به علوم فنی و مهندسی بیش از پیش توجه شود سرعت افزایش زیرساخت های توسعه، سیر صعودی را خواهد پیمود.
 

نظام پژوهش محور از دانشجوبان دستگاه کپی ساخته است
 

طاهری مقدم نیز در این خصوص تاکید کرد: پروپزال ها و پایان نامه هایی که از سوی دانشجویان تنظیم می شوند باید در قدم اول مورد تایید نهادهایی مانند «ایران داگ» قرار بگیرند، آن هنگام که موضوع و محتوای پایان نامه تایید شد به پژوهشگر کد رهگیری داده می شود و فرد مذکور می تواند به انجام پروژه خود مبادرت ورزد.
 

رئیس دانشگاه پیام نور ایلام  گفت: موضوعی به نام کپی کردن در پایان نامه نویسی جایگاهی ندارد؛ زیرا یک خط کپی، بدون ذکر نام منبع توسط نرم افزارهای مربوط به این کار، شناسایی خواهد شد و پایان نامه رد می گردد. آنچه که در بسیاری از پایان نامه ها مطرح می باشد مبحث رفرنس دهی است.
 

وی ادامه داد: بعضی از بخش های پایان نامه مانند مواد و روش ماحصل تحقیقات دانشجوست و حتی یک خط رفرنس نیز در آن پذیرفته نخواهد شد.
 

طاهری مقدم از سوی دیگر تعدد ارجای دانشجویان به کتابخانه های مرجع و گشت و گذارهای طولانی مدت آنها در خزانه پایان نامه، حکایت از واقعیتی تلخ در گرفتن رونوشت از تحقیقات سایر پژوهشگران دارد.
 

مریم تفرجی یگانه نیز در این خصوص بیان داشت: کپی کردن از روی پایان نامه های آرشیو دانشگاه برای دانشجویانی که راه طویلی بنام تنظیم پایان نامه در پیش دارند به امری فراگیر و اپیدمیک تبدیل شده است. در این میان، دانشجویان با دور زدن اساتید و تلفیق متون چند پایان نامه با هم به مطالبی دست می یابند که تناسب موضوعی ندارند.
 

مدیر کتابخانه دانشگاه ایلام تاکید کرد: از آن هنگام که نظام آموزشی به سوی پژوهش محوری سوق داده شد دانشجویان به ماشین کپی مبدل شده اند، مخزن فکری دانشجویان ما عاری از اطلاعات است.
 

وی گفت: عدم حمایت دولت و اجرای برخی ضوابط که رنگ و بوی لابی گرایی و رابطه بازی دارند باعث دلسردی دانشجویان و بی میل شدن آنها در انجام تحقیقات مفید شده است.
 

تفرجی با بیان اینکه برخی از دانشجویان نخبه هستند و طرح های بسیار فوق العاده ای ارائه می دهند، تصریح کرد: متاسفانه این استعدادها در پیچ و خم های اداری برای گرفتن یک امضا یا تاییدیه، خاموش می شوند و به سردی می گرایند.
 

حاکمیت علمی در ایران برمبنای مدیریت خان سالاری است
 

یاسان پور اشرف نیز در این خصوص گفت: در کشور ما کاربردی کردن نتیجه تحقیقات، در دنیای عینی معنا ندارد این محصولات علمی در قفسه ها جا خوش می کنند، خاک می خورند و به تاریخ می پیوندند.
 

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایلام با اشاره به پژوهش های صورت گرفته در دانشگاه ها تاکید کرد: وزارت علوم به محتوا و کیفیت مقاله ها توجه نمی کند؛ زیرا این نهاد صرفا میرزای مقاله نویس می خواهد و به پژوهشگران متعهد اعتنایی نمی کند، نباید فراموش کرد که هدف برخی از محققان از ارائه پایان نامه و مقاله، کسب امتیازات مادی و ارتقای سطح ارزشیابی خود است.
 

وی افزود: در دانشگاه های ایران، اساتید تحصیلات تکمیلی در حیطه تخصصی خود فعالیت نمی کنند و مانند پزشکان عمومی دیدی کلی و جامع دارند. به هر اندازه که قلمرو تبحر استاد راهنما بر یک موضوع متمرکزتر باشد محصولات پژوهشی دقیق تر و کامل تری به بازار علم عرضه خواهد شد.
 

پور اشرف بیان داشت: بسیاری از پژوهشگران دلسوزی که با هدف رفع مشکلات جامعه قدم در مسیر اکتشاف علمی می گذارند در همان اوایل راه شکست می خورند؛ زیرا ادارات از دادن آمار خود به دانشجویان و محققان ممانعت می کنند، در خوشبینانه ترین حالات اگر نهادهای اجرایی با دانشجویان همکاری کنند نهایتا نتیجه زحمات فرد به کتابخانه ها محول می شود و اسیر گرد و خاک بی مهری قرار می گیرد.
 

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایلام افزود: دانشگاه ها زمانی می توانند فعال باشند که از مراجع بالاتر ماموریت هایی در مورد افزایش توسعه یا کاهش مشکلات زیر ساختی دریافت کنند، برای پیشرفت کردن یا باید راه را خودمان بسازیم یا آن که مقلد خوبی باشیم و یا هیچ کدام نباشیم، آنان که هیچ کدام نیستند عاطفه، شک، حدس و گمان را سرفصل تصمیم گیری های خود قرار می دهند، بدون شک اینگونه مدیریت، متزلزل و بی ثبات است.
 

وی افزود: معضل اصلی در ایران، این است که نظریات سازنده ارائه نمی شود، حاکمیت علمی در کشور ما بر اساس لابی گرایی و مدیریت خان سالاری است، مسئولان در دانشگاه و ارگان های اجرایی هوش سیاسی ندارند، یک ویژگی بسیار مهم مدیر، تجزیه و تحلیل بر اساس سیاستمداری است.
 

پایان نامه های حوزه ی علوم پزشکی کاربردی تر هستند
 

طاهری کلانی نیز گفت: طرح ها و پایان نامه های علوم پزشکی با توجه به ماهیت رشته های این علم، نیاز بیمارستان ها و گره هایی که در خانه های بهداشت وجود دارند تنظیم می شوند، تمام تلاش متخصصان حوزه سلامت در دانشگاه ها بر این مبنا پی ریزی شده که محتوای پایان نامه ها بر اساس اصلاح مشکلات حوزه سلامت ارائه شوند و نتیجه آن به صورت مقاله در مجلات معتبر دنیا چاپ گردند.
 

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایلام با بیان اینکه محوریت محصولی، پایه و اساس تحقیقات دانشگاه های علوم پزشکی است، تصریح کرد: پایان نامه هایی که محصول محور نباشند در شورای پژوهشی دانشگاه تصویب نخواهد شد. در علم پزشکی، نوآوری مهم نیست و تکرار پژوهش امری بدیهی می باشد؛ زیرا حوزه سلامت، با بررسی مکرر پارامترهای عامل، به صورت سالیانه در راستای اعتلای بهداشت جامعه خدمت می کند.

وی گفت: برخی از موضوعات مانند ارزیابی عفونت های بیمارستانی، میکروب شناسی، کنترل عفونت های رایج، کاهش یا افزایش پارامترهای میکروبی، مقایسه برخی از تحقیقات سلامت و بررسی بهداشت حرفه ای خواه ناخواه در عرصه بیمارستان ها و خانه های بهداشت اجرایی می شوند.
 

طاهری کلانی تاکید کرد: زمانی که یک فاکتور مورد بررسی قرار می گیرد میکروکامیونت های آن عامل، بازبینی می شوند و در یک عرصه کوچک سپس جامعه ای بزرگتر آزمایش خواهند شد و نتایج بدست آمده در سال های آتی مجددا مورد بازبینی قرار می گیرند.
 

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایلام خاطرنشان کرد: تمام تحقیقات حوزه پزشکی کاربردی هستند.
 

ایجاد هسته های تحقیقاتی مهمترین راه برای استفاده از پایان نامه های دانشجویی است

رحمت الله محمدی پور نیز در این خصوص بیان کرد: گلایه ای که دستگاه های اجرایی به دانشگاه وارد می کنند این است که محصولات علمی در دانشگاه ها ماموریت محور و مسئله محور نیستند و از سوی دیگر دانشگاه ها زمانی می توانند اصول علمی را در سطح زیر ساخت های جامعه پیاده کنند که از مراتب بالاتر به آنها سفارشات تحقیقاتی ابلاغ گردد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم و تحقیقات ایلام افزود: اگر ادارات و نهادهای مربوطه، مشکلات اجرایی و نقیصه های خود را ریشه یابی کنند و در قالب لیست های اولویت بندی شده به دانشگاه ها تفویض کنند خوراک موضوعی تحقیقات دانشجویی برای 10 سال پیاپی فراهم خواهد شد.
 

وی با تاکید بر این موضوع که از سوی دولت برای تمام ادارات، بودجه ای بالغ بر 5. تا 3 درصد جهت انجام پژوهش های زیرساختی تعریف شده است، تصریح کرد: برخی از ارگان ها به دلیل وجود چارچوب های رسمی و پیچ و خم های آیین نامه ای توانایی انجام پژوهش و استفاده از بودجه مطروحه را ندارند و نهایتا در پایان سال مجبور می شوند بودجه های بکر و دست نخورده پژوهشی را به خزانه دولت عودت دهند.
 

محمدی پور بیان داشت: بین دانشگاه و صنعت، کشاورزی و بخش خدمات فاصله بسیاری وجود دارد. برای رفع این مشکل باید کارگروه هایی تشکیل شوند که با ایجاد فضای گپ و گفت بین دانشگاه و نهادهای اجرایی خلاء بین این دستگاه ها را پر کنند.
 

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم و تحقیقات ایلام گفت: مشکل زمانی برطرف خواهد شد که در ادارات کشورمان «هسته های ارزیابی و پژوهشی» تشکیل شود و اساتید به عنوان متخصصان امر در آن حضور فعال و مستمر داشته باشند.
 

وی خاطرنشان کرد: برای تحقق این هدف مهم باید دیوان محاسبات با ایجاد کارگروه هایی به بودجه های پژوهشی سمت و سو دهد از سوی دیگر معاونت برنامه ریزی در استانداری ها با گسیل دادن پژوهشگران به ادارات، بودجه ها را بر اساس استعداد، قابلیت، وجود مشکلات و حساسیت های زیرساختی ادارات تقسیم بندی کنند به عبارتی دیگر تجمیع دیوان محاسبات کشور و معاونت برنامه ریزی استانداری ها با یکدیگر مهمترین راهبرد در این طرح است.